اولین سایت افغانی آموزش لینوکس

hهمانطور که قبلا گفته شد لینوکس یک سیستم عامل قوی بر مبنای یونیکس می باشد و می دانیم که یونیکس یک سیستم عامل کاملا خطی است یعنی برای استفاده از این سیستم عامل شما یابد دستور هایی را تایپ کنید تا سیستم عامل کار مورد نظر را برای شما انجام دهد چیزی شبیه محیط داس در ویندوز کار کردن با محیط های متنی دارای مزیت هایی است مانند

1-چون این دستور ها در محیط متنی اجرا می شود پس واسط گرافیکی قوی در کار نمی باشد . می دانیم که رابط های گرافیکی حجم زیادی از سیستم عامل را اشغال می کنند و در نتیجه سرعت کاهش پیدا می کند خصوصا اگر سیستم شما یک سیستم عامل تقریبا قدیمی باشد مثلا شما بر روی یک سیستم که دارای CPU 233 می باشد به راحتی ویندوز XP نمی توانید نصب کنید و اگر نصب کنید سیستم برای شما خیلی سنگین است و کار کردن با آن برای شما سخت می باشد و لی اگر بر روی آن یک ویندوز 98 نصب کنید سیستم به سرعت و به خوبی کار می کند در حالیکه در همین سیستم شما می توانید بهترین توزیع لینوکس را که دارای محیط گرافیکی نمی باشد را نصب کنید و حداکثر استفاده را داشته باشد.

2- می دانید که برای استفاده از محیط های گرافیکی کد های فراوانی نوشته شده است و چون تعداد این کد ها فراوان می باشد احتمال اشتباه در کد نویسی وجود دارد و این اشتباهات ممکن کار دست شما دهد خیلی در تاریخ ویندوز و تعدادی از برنامه های دیگر اتفاق افتاده است به علت یک اشتباه یک عده افراد سود جو مانند cracker ها با استفاده از نقاط ضعف به سیستم آسیب رسانده اند و تعداد زیادی از worm ها و ویروس ها ار طریق این اشتباهات وارد سیستم شده و به سیستم آسیب های وحشتناکی را وارد کرده اند به همین خاطر است که توصیه می شود در محیط هایی که سیستم عامل دارای اهمیت فراوانی می باشند مثل server ها از محیط گرافیکی لینوکس استفاده نکنید چون ممکن است دارای ایراد باشد و به سیستم شما آسیب برساند

3- محیط های گرافیکی چون منبع زیادی از سیستم عامل را اشغال می کنند ممکن است در اثر استفاده زیاد سیستم hang کند و یا به اصطلاح قفل کند و شما مجبور هستید سیستم را هر چند یکبار refresh یا restart کنید و این برای server ها که باید 24 ساعته به مشترکین خدمت ارائه کنند مکافات است و باعث از دست رفتن مشتریان مورد نظر می شود شما در ویندوز مجبور هستید بعد از مدتی سیستم عامل را حتما restart کنید ولی اگر لینوکس باشد تا ماه ها احتیاجی به این کار نمی باشد

و این چند مزیت می باشد برای محیط های متنی این محیط ها دارابی سرعت بالایی می باشند . پس لازم است با تعدادی از دستور هایی که در محیط های متنی اجرا می شوند آشنا باشیم و تعدادی از آنها را بلد باشیم .

برای اجرای دستورات متنی شما می توانید از terminal که در اکثر توزیع ها همراه سیستم عامل نصب می شود استفاده کنید و یا می توانید از محیط console استفاده کنید شما فقط کافی است دستور مورد نظر را تایپ کنید و دکمه Enter را فشار دهید و منتظر عکس العمل سیستم باشید.

در فصل سعی می شود تعدادی از این دستور ها را برای شما بیان کنیم البته امکان بیان همه آنها وجود ندارد چون تعداد د ها ممکن است به چند هزار برسد و این گسترده گی این سیستم عامل را می رساند .

البته برای اجرای بعضی از دستور ها شما مجبور به استفاده از user ریشه یا root هستید یعنی تعدادی از این دستور ها فقط در این user اجرا میشود و ممکن است در user معمولی کارآیی خود را نداشته باشد .

id : اگر می خواهید اطلاعاتی را درباره هویت کاربری خودتان به دست آورید این دستور استفاده می شود مثلا

$ id

Uid =500(faridi) gid =500 (faridi) groups=500(faridi)

خروجی نشان می دهد که اسم کاربر faridi بوده که عضو گروه faridi است و شماره کاربری و گروه آن 500 می باشد.

who : با استفاده از این فرمان می توانید اطلاعاتی در باره نشست جاری یا مدت زمان استفاده فعلی کسب کنید

$ who

Faridi :0 Apr 23 08:46

همچنان که می بینید نام کاربر جاری زمان و تاریخ ورود به سیستم نمایش داده شده است

pwd : اگر می خواهید بدانید که الان در کجای سیستم هستید و به اصطلاح در کدام دایرکتوری می باشید می توانید از این دستور استفاده کنید

$ pwd

Usr/bin

در مثال بالا شما در دایرکتوری bin هستید

cd : اگر چنانچه به یک دایرکتوری دیگری رفتید و تصمیم گرفتید به دایرکتوری قبلی برگردید می توانید از این دستور استفاده کنید و به جای قبلی خود بر گر دید.

ls : اگر می خواهید بدانید در پوشه فعلی چه چیز هایی وجود دارد می توانید از این دستور استفاده کنید و اطلاعاتی را درباره این پوشه به دست بیاورید این فرمان محتویات یک دایرکتوری را بهش شما نشان می دهد زمان و بقیه مشخصات را هم به شما نشان می دهد.

ps : اگر می خواهید بدانید در زمان فعلی چه برنامه های در سیستم شما در حال اجرا هستند از این دستور می توانید استفا ده کنید و زمان شروع برنامه ها یا پروسه ها را ببینید و بدانید که چه زمانی شروع شده و چه زمانی به پایان رسیده است این دستور می توانید اطلاعاتی در باره میزان ram استفاده شده به وسیله آن برنامه و میزان استفاده شده از CPU را برای شما بیان کند

history : با اجرای این دستور شما پی می برید که در گذشته چه دستوراتی اجرا شده است این دستور به هر کدام از دستور های اجرا شده در قبل یک شماره می دهد و با توجه به تعریف صورت گرفته این دستور می تواند برای مدت طولانی کار های شما را ثبت کند و به اصطلاح در حافظه خود نگه دارد که قبلا چه کارهایی را انجام داده اید.

jobs : می دانید در هر سیستم عاملی همراه با آغاز شدن سیستم یکسری بر نامه شروع به کار کردن می کنند که شاید شما دوست داشته باشید در پس زمینه سیستم عامل لینوکس در زمان فعلی چه برنامه هایی در حال اجرا هستند این دستور اطلاعات کافی در این باره را به شما می دهد و می گوید که در آن پشت چه خبر است شما نیز می توانید اجرای یک دستور را به پس زمینه سیستم بفرستید و خود مشغول کار دیگری شوید فقط کافی است جلوی آن دستور یک علامت $ قرار دهید این دستور به پس زمینه رفته و ترمینال شما برای دستور های دیگر خالی می شود.

fg : اگر دستوری را به پس زمینه ارسال کردید و اکنون می خواهید بفهمید این دستور تا کجا پیش رفته است از این دستور استفاده می کنید این دستور دستور قبلی را دوباره به ترمینال آورده و برای شما نمایش می دهد و شما می توانید روند کار را نظارت کنید.

mkdir : از این دستور می توانید برای ساختن یک دایرکتوری جدید استفاده کنید و یک پوشه جدید برای خود بسازید و فایل های مورد نظر را به آن دایرکتوری منتقل کنید.

Cp : از این دستور برای کپی کردن یک فایل استفاده می کنید و فایل مورد نظر را به مسیری که می خواهید کپی می کنید.

mv : از این دستور برای انتقال و جابجایی و به اصطلاح move کردن استفاده می شود .

halt : برای خاموش کردن سیستم استفاده می شود

reboot : برای restart کردن استفاده می شود.

kill : از این دستور برای متوقف کردن یک برنامه در حال اجرا استفاده می شود فقط کافی است شماره برنامه در حال اجرا را با استفاده از دستور ps به دست آورید و این شماره را در جلوی دستور kill قرار دهید و enter را فشار دهید

df با استفاده از این دستور می توانید میزان فضای باقی مانده بر روی هارد تان را مشخص کنید و بدانید که چه میزان از هاردتان مورد استفاده قرار گرفته است .

uptime میزان فعال بودن سیستم را از زمان آخرین boot نشان می دهد

dmesg : یکی از بهترین دستور ها است چون با تایپ این دستور اطلاعات زیادی درباره سخت افزار های مورد استفاده در سیستم تان را در اختیار شما قرار می دهد و می توانید بفهمید آیا سخت افزار مورد نظر به خوبی در سیستم نصب شده است یا نه و آیا کار خود را به خوبی انجام می دهد این دستور برای بررسی علت یک مشکل مفید می باشد .

.

این تعدادی از فرمان ن های لینوکس بود شما اگر می خواهید با سایر فرمان های لینوکس آشنا شوید و اطلاعات بیشتری را به دست آورید فقط کافی است در ترمینال یک از حروف الفبای انگلیسی را تایپ کنید و سپس دو بار پشت سر هم کلید TAB کیبورد خود را فشار دهید بعد از مدتی تعدادی از فرما ن ها که با آن حرف خاص شروع می شود برای شما نشان داده می شود برای تمام حروف انگلیسی می توانید این کار را به راحتی انجام دهید

اگر می خواهید اطلاعات کامل تری را درباره یک فرمان به دست آورید کافی است اول اسم آن فرمان را تایپ کرده و سپس کلمه man را اضافه کنید و Enter را فشار دهید یک صفحه برای شما باز می شود که درآن راهنمایی تقریبا کامل از آن فرمان برای شما نمایش داده می شود.

هر کدام از فرمان های برای خود دارای فاکتورها یی می باشد که می توانید به فرمان خود اضافه کنید که با دستور اسم فایل + Man می توانید اطلاعات کامل تری را به دست آورید.

نکته : لینوکس مانند جد خود یونیکس به حروف کوچک و بزرگ حساسیت ویژه ای دارد پس در نوشتن فرامین دقت لازم را داشته باشید تا با مشکل خاصی برخورد نکنید.

شما می توانید برنامه های مختلف را از طریق ترمینال اجرا کنید فقط کافی است که اسم آن برنامه را تایپ کرده و Enter را فشار دهید.